Công nghệ số mở ra - Sản xuất phim nhựa trở thành dĩ vãng

Sản xuất phim nhựa sẽ đi về đâu khi bước vào kỷ nguyên điện ảnh công nghệ số?

Sau 133 năm tồn tại Tập đoàn Eastman Kodak mới đây đã phải chính thức đệ đơn xin phá sản. Để được công bố lá đơn này từ nhiều tháng nay Kodak đã phải tuyên bố tái cơ cấu và vận động nhiều đối tác và Citigroup đã đồng ý cho công ty này khoản tín dụng biệt đãi 950 triệu USD. Theo luật Mỹ, khi đã đăng ký thủ tục phá sản, công ty được ngưng lo đối mặt với đòi hỏi của các chủ nợ để có thời gian tái cơ cấu các khoản nợ hoặc bán một số cổ phần của doanh nghiệp. Điều đó cho phép  Kodak vẫn tiếp tục vận hành, vẫn tiếp tục ra công trình trong các điều kiện rất eo hẹp và khốn khó. nguyên do chính dẫn đến sự phá sản của tập đoàn  này nằm trong lĩnh vực phim chụp ảnh, không cạnh  tranh nổi  với các thương hiệu máy ảnh kỹ thuật số như Canon, Nikon… Nhưng tờ đơn xin vỡ nợ mang con dấu Kodak đã làm ảnh hưởng đến một danh tiếng lớn trong chuyên ngành văn hóa giải trí tất cả các nước.

Những tin bài đăng trên báo và phát trên truyền hình  trong và ngoài nước vài tháng qua khiến dân chúng nghệ thuật điện ảnh toàn cầu chẳng thể không lưu tâm. Họ  vẫn luôn hân hoan chờ đón các siêu phẩm mới từ Hollywood, Tây Âu, luôn hồi hộp ngắm nhìn phút đăng quang đãng của những ngôi sao trên thế giới. Bởi lẽ đây là hãng đứng đầu tất cả các nước trong chuyên ngành sản suất phim điện ảnh mà hơn 80 bộ phim đoạt giải Oxcar được quay bằng phim Kodak. Giá như nền điện ảnh sản xuất phim nhựa đang ở phút hấp hối ? Lời kết về một ngành công nghiệp khổng lồ và truyền thống  có hơn trăm tuổi vẫn còn đang để ngỏ. Nhìn lại tiến trình tồn tại và phát triển của phim điện ảnh nói chung mới thấy thảm thương đỏ dẫn đến những Oscar, LHP Cannes, Venice… đã phải trải qua quá nhiều chông gai và thách thức.

133 năm đồng hành cùng con người Kodak đã chính thức phá sản

Điện ảnh sinh ra những năm cuối thế kỷ 19 đã nhanh chóng tập trung những  ưu thế của kỹ thuật và tiếp thụ những tinh hoa từ các chuyên ngành nghệ thuật tạo hình và diễn tập   trước đó là hội họa, nhiếp ảnh cũng như sàn diễn. Sức lôi cuốn mới đã nhanh lẹ suy tôn điện ảnh là “Nghệ thuật thứ 7”, trở nên một lĩnh vực nghệ thuật quảng đại nhất nửa đầu thế kỷ 20. Nhận thấy ưu thế marketing hình ảnh và sức mạnh tuyên truyền của của phim thời sự và tài liệu nghệ thuật điện ảnh, V.Lê nin đã từng ghi nhận “nghệ thuật điện ảnh là nghệ thuật quan trọng nhất trong số các lĩnh vực nghệ thuật”. Sau hai cuộc chiến tranh tất cả các nước, bộ mặt tất cả các nước đương đại thay đổi hoàn toàn mà một phần dấu ấn của sự biến hóa ấy được phản ánh trong các di sản phi vật thể của G.Méliès, D.W.Griffith, S.Eisenstein, Walt Disney, Orsen Welles, R.Rossellini…

Bước vào thập kỷ 60 của thế kỷ trước sức mạnh của truyền hình đã thật sự thách thức điện ảnh. Bước đầu là mảng tin tức phóng sự, sau nữa là phim tài liệu truyền hình. Số lượng khán giả vào rạp xem phim càng vợi đi hơn khi phim truyện truyền hình bắt đầu phổ thông. Những phim truyền hình  dài tập Trên từng cây số, 17 giây lát của mùa xuân từng vượt qua  biên cương Bungari, Liên xô cũ để chinh phục khán giả ở Việt Nam xa ngái. Năm 1983 bộ phim Ngày hôm sau (The Day After) là phim truyền hình Mỹ trước nhất đạt kỷ lục 100 triệu người xem. Các serie phim dài tập trên màn ảnh nhỏ đã không chỉ giữ chân các bà nội trợ mà ngay cả giới trẻ trên thế giới trong đó có Việt Nam cũng dần có thường xuyên ngồi nhà xem tivi để khóc cười cùng Maria, H. Carlos trong giản dị tôi là Maria của México.Có bộ phim truyền hình dài tập khiến tới cả ba đời liên tục mới xem hết được như serie phim Một đời để mà sống (One Life to Live) phát sóng 7/1968 và cuối cùng 20/1/2012 mới đây… Các chương trình trò chơi truyền hình, truyền hình thực tế vv… cũng góp phần đưa vô tuyến truyền hình dẫn đầu về số lượng khán giả trong chuyên ngành nghe nhìn và giải trí. Những năm trước và sau 1980 đổ đồng mỗi người dân ở các nước phát triển một năm 12 lần vào rạp xem phim. hiện tại không ít thanh niên thành thị lớn cả năm không hề vào rạp, mà chỉ biết đến phim ảnh qua màn hình vô tuyến hoặc đĩa hình. Các kênh truyền hình đầy ắp các hình thái trò chơi, truyền hình thực tế, thể thao…đã khiến nghệ thuật điện ảnh trở thành thời thượng dành cho số một số công chúng đến thưởng ngoạn giá trị  nghệ thuật của hình ảnh và âm thanh. Mặt khác các nhà sảnxuất phim cũng phải chạy theo sở thích để sản xuất các dòng phim tiêu khiển, thương nghiệp nhằm dẫn dụ khán giả trẻ vào rạp.

Kỹ thuật điện ảnh phát triển không ngừng

Kỹ thuật sản xuất hình ảnh không ngừng được nâng cao với sự phát triển của phim màn ảnh rộng 70 mm, hệ thống rạp Imax chớp bóng khổ thân ngang để phát huy tối đa bề mặt phim chiếu. Kodak cũng nằm trong hàng ngũ   đi tiền phong trong lĩnh vực nâng cao năng lực tái hiện hình ảnh với phim quay T-Grain có chất lượng hình ảnh cao. Phim độ nhạy sáng cao thuộc chủng loại này vẫn bảo đảm hình ảnh trong và mịn của công nghệ in tráng tối tân. chuyên ngành điện tử phát triển vượt cấp với sự số hóa dữ liệu trong xử lý tín hiệu hình ảnh và âm thanh đã đẩy nhanh sự phát triển công nghiệp nghệ thuật điện ảnh trong kỹ xảo cũng như hậu kỳ phim. vô vàn bộ phim với kỹ xảo tuyệt vời đỉnh của Hollywood đã chinh phục hàng tỷ khán giả điện ảnh năm châu như: Kẻ hủy diệt (Terminator), Chúa Nhẫn trở về (The Return Of  The King), Harry Potter, hải tặc vùng Caribe (Pirates Of The Caribbean), Tranfomers, Avatar vv…đem lại cho Hollywood những khoản lợi nhuận đồ sộ.

Kỹ thuật số thúc giục điện ảnh phát triển vượt cấp. Nhưng nền sản xuất phim điện ảnh bị tranh đua quyết liêt khi các thiết bị ghi hình độ phân giải cao liên tiếp xuất hiện. Các chủng loại máy quay phim truyền hình độ nét cao thường thấy trước năm 2000 cùng các kênh HDTV ngày một phổ cập. Tiếp đó là các loại camera 24P (chuẩn điện ảnh ) như : Sony HDCAM Series, Red One, Arri flex D20,21 và Alexa, Panavisions Genesis, Silicon Imaging SI-2K… ra đời đã nhanh chóng gia nhập các đoàn phim. Kể từ năm 2002 hình ảnh video độ phân giải cao thuộc hệ thống Sony đã đạt suýt soát nghệ thuật điện ảnh về độ sắc nét. Phương cách ghi hình và tái hiện ảnh ảnh kỹ thật số theo chuẩn điện ảnh của các tập đoàn sản xuất hàng đầu cũng khác nhau. Red one và Arri digital market máy quay sử dụng kỹ nghệ CMOS để xử lý tín hiệu ánh sáng và tái hiện ảnh ảnh, màu sắc. Dòng máy Genesis của Panavision sử dụng 1 chip CCD 12,4 triệu pixel, khác biệt với dòng Cine Alta của Sony với 1 tuyp 2/3 CCD. Các dòng máy quay Dalsa Origin, Red định hình dạng ảnh máy quay 4k, SI-2K trong khi các máy quay của Arri chỉ cho phép hình ảnh đầu ra với độ phân giải 2k để sau đó nâng cấp hình ảnh quay phê duyệt hệ thống Arri laser khi in lên bề mặt phim điện ảnh … 

Các nhà làm phim đã dần có thói quen thường dùng thiết bị ghi hình kỹ thuật số. Sau thành công về doanh thu của  Cuộc tấn công của người vô tính (Star Wars II 2002) được quay bằng máy quay kỹ thuật số Sony F23 và Siêu nhân trở lại (Superman Return  2005) được quay bằng Panavision Genesis, đến năm 2009 Giải Oscar dành cho quay phim xuất sắc đã được trao cho phim Triệu phú khu ổ chuột (Slumdog Millionaire) với nhiều trường đoạn quay bằng máy SI-2K của Hãng P+S Technik (Đức). Vừa mới đây tập đoàn Arri lừng danh của Đức cũng  hoan hỉ ban bố trong số 11 phim được đề cử các giải Oscar 2012 có 4 phim thường dùng máy quay phim arri và 2 phim trong số đó sử dụng máy quay kỹ thuật số Arriflex Alexa.

Dẫu vậy, nhìn toàn cảnh điện ảnh Mỹ và trên toàn tất cả các nước cũng như ngay tại Việt Nam, bây giờ các bộ phim có đầu tư lớn việc ghi hình chính yếu vẫn bằng phim nhựa 35 và 65mm (là phim quay khi in ra thành 70mm để chiếu rạp). Máy quay kỹ thuật số chuẩn 24P thường được tham gia trong các cảnh quay kỹ xảo và đặc biệt. Nhưng các phim ngân sách eo hẹp máy quay kỹ thuật số được chọn lựa vì giá thành giá như, thao tác đơn giản. Các nhà làm phim dùng máy quay số cũng thích thú khi  biết trước thành quả và hiệu quả hình ảnh ngay sau khi thực hiện cảnh quay. Các dòng máy quay truyền hình format DV cũng như  các loại máy ảnh kỹ thuật số hiện cũng được các nhà làm phim truyện truyền hình, phim truyện  ngắn và PR ưa chuộng. 

Tập đoàn Kodak phá sản nhưng chưa phải xụp đổ

Với rất nhiều lý do trên thị phần của ngành sản xuất phim nhựa mỗi ngày thêm bị Thu nhỏ. chẳng những trong phạm vi sản xuất phim, nhiều rạp chiếu cũng đua nhau lắp đặt thêm máy chiếu bóng kỹ thuật số. Số lượng rạp kỹ thuật số ở Mỹ đã lên con số 4000 và sẽ còn tăng hơn nữa. Hệ thống phát hành kỹ thuật số cũng giản tiện hơn vì bộ phim có thể chuyển tới rạp bằng ổ cứng hoặc qua đường intrernet. Các tập đoàn Kodak của Mỹ và Fuji của Nhật vốn đã bị đẩy lùi trong trong lĩnh vực phim chụp ảnh, phải chuyển vốn sang kinh doanh máy ảnh số, nay lại phải cầm phản kháng ngay trên chuyên ngành sở trường của mình là phim điện ảnh negative ghi hình, phim in dương bản positive hậu kỳ và phim chiếu vô số.

Liệu bao giờ sản xuất phim nhựa bị thay thế hoàn toàn bởi phim kỹ thuật số? Đã có những chuyên gia nước ngoài nhận định chỉ cùng lắm mười năm hay 20 năm nữa. Nhưng phỏng đoán vẫn chỉ là phỏng đoán. Và “ngày tận thế” của nghệ thuật phim điện ảnh sẽ không dễ và không hẳn trở thành hiện thực. chúng mình đã chứng kiến sự ra đời của nghệ thuật nhiếp ảnh, ưu thế phổ cập của nó đã không thể bóp chết được nghệ thuật hội họa, ngược lại các tác phẩm của các họa sĩ tài hoa mỗi ngày một có giá trị cao hơn. điện ảnh và truyền hình ngày một phát triển rộng rãi nhưng các nghành nghệ thuật diễn xuất   như sân khấu, múa vẫn sẽ còn tồn tại dù số lượng người xem ít đi. Nói rộng hơn nữa, đài phát thanh đã không thay thế được báo giấy, truyền hình cũng không xóa bỏ được phát thanh. Con người trong xã hội hiện đại không chỉ yêu cầu quan tâm về thông tin thông qua các công cụ nghe và nhìn đơn thuần,mà còn đòi hỏi ngày một đa dạng   khắt khe hơn những giá trị thẩm mỹ và văn hóa trong tác phẩm nghệ thuật.

Chất lượng hình ảnh của phim điện ảnh hiện vẫn là đích để hình ảnh số hóa nỗ lực. Nguyên liệu phim nhựa cho phép tái hiện được tới 800 triệu màu sắc so với 17 triệu của khuôn hình video chuẩn nghệ thuật điện ảnh. Đế phim điện ảnh có thể chuyển vận chuyển những chi tiết tinh vi của ánh sáng và màu sắc và thể hiện một cách tốt nhất mối quan hệ giữa vùng sáng nhất với vùng tối nhất trong khuôn hình. Hình ảnh quay bởi máy quay KTS chuẩn điện ảnh 24P của Sony có tỷ lệ tương phản tối đa 150:1, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 1000:1 của phim điện ảnh. Như vậy hình ảnh phim điện ảnh chuyển đổi trung thành hơn từ màu này qua màu khác, từ độ chói này qua độ chói khác. Nhìn những hình ảnh quay bằng máy số, những cảnh râm và nắng lỗ chỗ do bóng cây hay khoảng tối sáng xen kẽ trong công trình concept không thể so với hình ảnh  quay trên máy quay phim nhựa. Nhìn thông thường cũng thấy trên màn ảnh  video chuẩn HD những phần thừa sáng mất hẳn chi tiết và trở nên bạc phếch. Để bảo tàng và lưu trữ hình ảnh động, phim nhựa vẫn là sự lựa chọn hàng đầu. phương án ghi hình bằng chất liệu phim điện ảnh và làm hậu kỳ bằng kỹ nghệ kỹ thuật số là giải pháp tối ưu nhất đối với kỹ nghệ sản xuất phim 3D bây giờ.

Sản xuất phim - Quay phim ở Việt Nam

Kodak phá sản nhưng chưa phải là sụp đổ. Ở Mỹ những năm đầu 90 Hãng xe Ford uy tín từng bị người Nhật mua lại, nhưng xe ô tô Ford hiện nay vẫn là một thương hiệu được nể trọng bậc nhất. Kỹ thuật  điện ảnh của Mỹ và toàn cầu chưa khi nào lỗi thời, vẫn đang tập hợp những lĩnh vực đỉnh cao của kỹ nghệ như hóa học, cơ khí chính xác và kỹ nghệ na-no, hiện vẫn đang áp dụng những  tiến bộ mới nhất của điện tử, công nghệ số để tự hoàn thiện mình. Chủ tịch Hội đồng quản trị đồng thời là Giám đốc điều hành của Kodak, Antonio M. Perez  nói “quyết định xin được bảo hộ theo thủ tục phá sản là  điều đúng đắn cần làm cho tương lai của Kodak".

Học lực nghiệp vụ cũng như dịch vụ quay phim của Việt Nam còn thấp hơn so với mặt bằng tất cả các nước. Nhận thức  đi tắt đón đầu là cấp thiết để tránh được những thiệt thòi về bài toán số tiền cũng như tránh phải nhập cảng những thiết bị không phù hợp hoặc lỗi thời để rồi xếp xó.Điều quan trọng nhất vẫn là giáo dục cơ bản   kỹ thuật viên chuyên nghành có bài bản thay vì kiêm nghiệm, nghề chuyền tay như ngày nay. Mấy năm gần đây không ít những kỹ thuật viên máy quay, kỹ thuật hình, ánh sáng có tay nghề của các hãng phim phải cố theo học đương nhiệm quay phim để có bằng cấp đại học.

Ngoài lý do thu nhập cá nhân chủ nghĩa để chuyển hệ lương, đi học là để họ thoát khỏi mặc cảm là… công nhân.

Kỷ nguyên nghệ thuật điện ảnh kỹ công nghệ số mở ra nhiều phương án sản xuất phim, sản xuất chương trình truyền hình cũng như yêu cầu bản lãnh của những nhà làm phim. Thường xuyên bóc ngắn cắn dài, nôn nóng trong việc thay đổi công nghiệp theo dự án bất động sản từng đã gây ra nhiều sự hoang phí với những đống thiết bị không phát huy hết an toàn và một số máy móc đắt tiền hiện vẫn bị xếp xó. Do thiếu thông báo về điện ảnh đương đại có người đã lầm tưởng chỉ có dòng máy quay của Red One là hiện đại bậc nhất trong đội ngũ máy quay kỹ thuật số tiêu chuẩn thế giới điện ảnh. Gần đây, các bộ phim Việt Nam quay bằng loại máy này đã  được tung hê quá mức cả về bình diện kỹ thuật lẫn nghệ thuật hình ảnh. Nhìn ra thế giới loại máy quay này được ưu tiên hơn đối với các  đoàn phim có kinh phí không cao, hoặc với các phim truyền hình phát sóng chuẩn HD.

Sự sáng dạ của các cấp chỉ huy ngành nghệ thuật điện ảnh cũng như văn hóa cùng những quyết sách thượng tầng có thể làm cho nền điện ảnh vững vàng vượt qua gặp khó để tồn tại, thậm chí có thể đạt được những thành tựu ngoài dự kiến. ngược lại sai sót từ chính sách cũng có thể gây ra hao phí không dễ gì khắc phục. Còn nhớ, chúng mình đã gấp rút từ bỏ việc sản xuất phim nhựa đen trắng và nghệ thuật điện ảnh Việt Nam đã không làm phim đen trắng từ suốt 20 năm qua. Trên tất cả các nước phim đen trắng vẫn tiếp tục tồn tại với minh chứng từ Bản danh sách của Schinder 1993 - Phim đoạt 6 giải Oscar, đứng thứ 8 trong danh sách 100 phim Mỹ hay nhất do Viện phim Mỹ bình xét và The Artist, bộ phim đen trắng của nghệ thuật điện ảnh Pháp với giải thưởng Oscar danh giá vừa qua.

Chia sẻ Google Plus

About Vũ Hoàn

Ngoan hiền, dễ mến, yêu màu đỏ, sống nội tâm, thích chia sẽ, hay khóc thầm, nhưng không gay và vô cùng tốt bụng. "Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình".